Bảo hiểm xã hội là thuật ngữ có lẽ không còn xa lạ với mỗi người nhưng để hiểu rõ những quy định của bảo hiểm xã hội thì không phải ai cũng nắm được. Dưới đây là bài tổng hợp những quy định về bảo hiểm xã hội cập nhật 2023.
Mục lục
Bảo hiểm xã hội là gì?
Hiện nay, các nội dung liên quan đến chế độ bảo hiểm xã hội (BHXH) được quy định trong Luật BHXH năm 2014 và các văn bản hướng dẫn. Tại khoản 1 Điều 3 Luật BHXH năm 2014, bảo hiểm xã hội được định nghĩa như sau:
1. Bảo hiểm xã hội là sự bảo đảm thay thế hoặc bù đắp một phần thu nhập của người lao động khi họ bị giảm hoặc mất thu nhập do ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp, hết tuổi lao động hoặc chết, trên cơ sở đóng vào quỹ bảo hiểm xã hội.
Các chế độ về bảo hiểm xã hội được Nhà nước tổ chức và đảm bảo thực hiện theo đúng các quy định của hệ thống pháp luật về BHXH nhằm đảm đảm đời sống cho người tham gia.
Những quyền lợi khi tham gia bảo hiểm xã hội
Bảo hiểm xã hội là chính sách an sinh của Chính phủ nhằm mục đích chăm sóc sức khỏe, đảm bảo thu nhập cho người tham gia khi không may xảy ra các biến cố do ốm đau, bệnh tật, thai sản, già yếu…
Theo đó, sẽ có 2 hình thức cho người tham gia có thể lựa chọn đăng ký tự nguyện hoặc tham gia bắt buộc đối với những trường hợp được pháp luật quy định.
Người tham gia BHXH sẽ được hưởng 5 chế độ tương ứng với 5 quyền lợi khi ốm đau, thai sản, tai nạn lao động – bệnh nghề nghiệp, hưu trí và tử tuất. Trong khi người tham gia BHXH tự nguyện sẽ chỉ được hưởng 2 quyền lợi về hưu trí và tử tuất.
Bên cạnh đó, người tham gia BHXH sẽ có thể rút BHXH 1 lần bất cứ khi nào và khi có yêu cầu gửi cơ quan BHXH.
Như vậy là hiện nay người tham gia BHXH có thể được nhận tối đa 6 quyền lợi khi tham gia đóng Bảo hiểm xã hội theo quy định:
- Quyền lợi BHXH khi ốm đau, bệnh tật
- Quyền lợi BHXH khi mang thai và sinh con
- Quyền lợi BHXH khi tai nạn lao động, mắc bệnh nghề nghiệp
- Quyền lợi BHXH khi về hưu
- Quyền lợi BHXH khi mất
- Quyền lợi rút Bảo hiểm xã hội 1 lần
2 loại hình bảo hiểm xã hội
Căn cứ Điều 3 Luật BHXH năm 2014, bảo hiểm xã hội gồm 02 loại: BHXH bắt buộc và BHXH tự nguyện. Trong đó từng loại hình bảo hiểm được hiểu như sau:
2. Bảo hiểm xã hội bắt buộc là loại hình bảo hiểm xã hội do Nhà nước tổ chức mà người lao động và người sử dụng lao động phải tham gia.
3. Bảo hiểm xã hội tự nguyện là loại hình bảo hiểm xã hội do Nhà nước tổ chức mà người tham gia được lựa chọn mức đóng, phương thức đóng phù hợp với thu nhập của mình và Nhà nước có chính sách hỗ trợ tiền đóng bảo hiểm xã hội để người tham gia hưởng chế độ hưu trí và tử tuất.
Đúng như cái tên của từng loại hình, nếu thuộc các đối tượng mà luật quy định, người lao động và người sử dụng sẽ phải tham gia BHXH bắt buộc. Còn với BHXH tự nguyện, người lao động có thể chọn tham gia hoặc không tham gia.
Mức đóng BHXH tự nguyện năm 2023
Căn cứ Điều 87, Luật BHXH quy định chi tiết mức đóng BHXH tự nguyện cho người lao động như sau:
Người lao động quy định tại khoản 4 Điều 2 của Luật này, hằng tháng đóng bằng 22% mức thu nhập tháng do người lao động lựa chọn để đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất.
Mức thu nhập tháng làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội thấp nhất bằng mức chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn là 1.500.000 VNĐ người/ tháng và cao nhất bằng 20 lần mức lương cơ sở năm 2023 (trước 1/7) là 29.800.000 VNĐ/Tháng.
Mức đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc năm 2023
Mức đóng BHXH bắt buộc là tỉ lệ trích nộp tiền lương tháng đóng BHXH của người lao động và người sử dụng lao động lần lượt vào các quỹ BHXH, quỹ BHYT, quỹ BHTN, quỹ TNLĐ-BNN… theo quy định của Pháp luật.
Thông qua bảng tỉ lệ người lao động sẽ biết được tổng số tiền người lao động phải đóng khi tham gia BHXH bắt buộc, mức đóng trách nhiệm của đơn vị và sẽ không phát sinh thêm khoản chi phí nào khác.
Tỷ lệ trích đóng BHXH bắt buộc đối với người lao động và người sử dụng lao động là khác nhau. Cụ thể về mức đóng BHXH bắt buộc năm 2023 như sau:
Đối với người lao động:
Đối với người sử dụng lao động:
Tra cứu thông tin tham gia bảo hiểm xã hội thế nào?
Để nắm được các thông tin về việc tham gia BHXH của mình lao động, người lao động có thể kiểm tra bằng 03 cách sau:
Cách 1. Tra cứu trực tuyến về BHXH tại Cổng thông tin điện tử của BHXH Việt nam
Người lao động truy cập link sau: https://baohiemxahoi.gov.vn/tracuu/Pages/tra-cuu-dong-bao-hiem.aspx
Cách 2. Tra cứu qua tin nhắn chỉ với 1000 đồng/tin
BH QT {mã số bảo BHXH} gửi đến 8079.
BH QT {mã số bảo hiểm xã hội} {từ tháng-năm} {đến tháng-năm} gửi đến 8079.
BH QT {mã số bảo hiểm xã hội} {từ năm} {đến năm} gửi đến 8079.
Cách 3. Tra cứu nhờ ứng dụng VssID. Xem chi tiết hướng dẫn tra cứu thông tin BHXH tại đây.