Lao động nữ là người lao động thuộc giới nữ và khi tham gia quan hệ lao động có đầy đủ các quyền và nghĩa vụ của người lao động. Do có sự khác nhau về mặt sinh học, so với lao động nam, lao động nữ khi đi làm có những quyền lợi riêng, đặc biệt. Các quyền lợi này người lao động nữ cần biết và nắm rõ để được hưởng đầy đủ.
Mục lục
Được khám chuyên khoa phụ sản 1 lần/năm
Căn cứ theo Điều 21 Luật An toàn, vệ sinh lao động 2015 có quy định về khám sức khỏe cho người lao động như sau:
Khám sức khỏe và điều trị bệnh nghề nghiệp cho người lao động
1. Hằng năm, người sử dụng lao động phải tổ chức khám sức khỏe ít nhất một lần cho người lao động; đối với người lao động làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm, người lao động là người khuyết tật, người lao động chưa thành niên, người lao động cao tuổi được khám sức khỏe ít nhất 06 tháng một lần.
2. Khi khám sức khỏe theo quy định tại khoản 1 Điều này, lao động nữ phải được khám chuyên khoa phụ sản, người làm việc trong môi trường lao động tiếp xúc với các yếu tố có nguy cơ gây bệnh nghề nghiệp phải được khám phát hiện bệnh nghề nghiệp.
3. Người sử dụng lao động tổ chức khám sức khỏe cho người lao động trước khi bố trí làm việc và trước khi chuyển sang làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hơn hoặc sau khi bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp đã phục hồi sức khỏe, tiếp tục trở lại làm việc, trừ trường hợp đã được Hội đồng y khoa khám giám định mức suy giảm khả năng lao động.
…
Như vậy, theo quy định trên khi người sử dụng lao động tổ chức khám sức khỏe định kỳ hằng năm thì lao động nữ phải được khám chuyên khoa phụ sản.
Được nghỉ 30 phút/ngày trong thời gian kinh nguyệt
Căn cứ khoản 4 Điều 137 Bộ luật Lao động 2019 quy định như sau:
Bảo vệ thai sản
…
4. Lao động nữ trong thời gian hành kinh được nghỉ mỗi ngày 30 phút, trong thời gian nuôi con dưới 12 tháng tuổi được nghỉ mỗi ngày 60 phút trong thời gian làm việc. Thời gian nghỉ vẫn được hưởng đủ tiền lương theo hợp đồng lao động.
Chiếu theo quy định này, lao động nữ trong chu kỳ kinh nguyệt được nghỉ nghỉ mỗi ngày 30 phút trong thời gian làm việc.
Đồng thời, thời gian nghỉ này vẫn được hưởng đủ tiền lương theo hợp đồng lao động.
>>> Xem thêm: Mẫu đơn xin phép đi trễ, về sớm vì lý do hành kinh năm 2023 dành cho lao động nữ
Được nghỉ 60 phút/ngày trong thời gian nuôi con dưới 12 tháng tuổi
Khoản 4 Điều 137 Bộ luật Lao động 2019 và Khoản 4 Điều 80 Nghị định 145/2020/NĐ-CP quy định lao động nữ trong thời gian nuôi con dưới 12 tháng tuổi được nghỉ 60 phút/ngày trong thời gian làm việc để cho con bú, vắt, trữ sữa, nghỉ ngơi. Thời gian nghỉ vẫn được hưởng đủ tiền lương theo hợp đồng lao động.
Được chuyển công việc nhẹ hơn hoặc giảm bớt 1h làm việc hằng ngày khi mang thai (không bị cắt lương) cho đến khi con đủ 12 tháng tuổi
Căn cứ theo Điều 137 Bộ luật Lao động 2019 quy định về bảo vệ thai sản, đối với các lao động nữ làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm hoặc làm nghề, công việc có ảnh hưởng xấu tới chức năng sinh sản và nuôi con khi mang thai sẽ được chuyển qua một công việc nhẹ nhàng hơn hoặc giảm 01 giờ làm việc mỗi ngày.
Như vậy thì chế độ chuyển sang công việc nhẹ nhàng, an toàn hơn hoặc giảm 1 giờ làm việc chỉ áp dụng với các lao động nữ tại khoản 2 quy định này chứ không áp dụng cho toàn bộ các lao động nữ mang thai từ tháng thứ 7.
Tuy nhiên, trong trường hợp doanh nghiệp có quy định về chế độ này thì lao động nữ đủ điều kiện theo quy định của doanh nghiệp đó vẫn được hưởng mà không cần phải thuộc đối tượng làm những công việc độc, hại, nguy hiểm như quy định pháp luật.
Không phải làm đêm, làm thêm, đi công tác xa khi mang thai hoặc nuôi con nhỏ
Theo khoản 1 Điều 137 Bộ luật Lao động 2019, người sử dụng lao động không được sử dụng lao động nữ làm việc ban đêm, làm thêm giờ và đi công tác xa trong trường hợp sau đây:
– Mang thai từ tháng thứ 07 hoặc từ tháng thứ 06 nếu làm việc ở vùng cao, vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo;
– Đang nuôi con dưới 12 tháng tuổi, trừ trường hợp được NLĐ đồng ý.
Được ưu tiên giao kết hợp đồng lao động mới khi hợp đồng hết hạn trong thời gian mang thai hoặc nuôi con nhỏ
Theo khoản 3 Điều 137 Bộ luật Lao động 2019, trường hợp hợp đồng lao động hết hạn trong thời gian lao động nữ mang thai hoặc nuôi con dưới 12 tháng tuổi thì được ưu tiên giao kết hợp đồng lao động mới.
Không bị xử lý kỷ luật khi mang thai và nuôi con nhỏ
Căn cứ điểm d khoản 4 Điều 122 Bộ luật Lao động 2019 , người sử dụng lao động không được xử lý kỷ luật đối với NLĐ đang trong thời gian mang thai; nghỉ thai sản, nuôi con dưới 12 tháng tuổi.
Do đó, nếu vi phạm nội quy lao động trong thời gian mang thai và nuôi con dưới 12 tháng tuổi, lao động nữ sẽ không bị xử lý kỷ luật.
Tuy nhiên, hết thời gian mang thai, nghỉ thai sản, nuôi con dưới 12 tháng thì lao động nữ vẫn có thể bị xử lý kỷ luật do thời hiệu xử lý kỷ luật lao động có thể kéo dài.
Được nghỉ thai sản trước và sau sinh con 6 tháng
Theo Điều 139 Bộ luật Lao động 2019, chế độ thai sản đối với lao động nữ quy định như sau:
– Lao động nữ được nghỉ thai sản trước và sau khi sinh con là 06 tháng; thời gian nghỉ trước khi sinh không quá 02 tháng.
Trường hợp lao động nữ sinh đôi trở lên thì tính từ con thứ 02 trở đi, cứ mỗi con, người mẹ được nghỉ thêm 01 tháng.
– Trong thời gian nghỉ thai sản, lao động nữ được hưởng chế độ thai sản theo quy định của pháp luật về BHXH.
– Hết thời gian nghỉ thai sản, nếu có nhu cầu, lao động nữ có thể nghỉ thêm một thời gian không hưởng lương sau khi thỏa thuận với người sử dụng lao động.
– Trước khi hết thời gian nghỉ thai sản, lao động nữ có thể trở lại làm việc khi đã nghỉ ít nhất được 4 tháng nhưng NLĐ phải báo trước, được người sử dụng lao động đồng ý và có xác nhận của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền về việc đi làm sớm không có hại cho sức khỏe của NLĐ. Trong trường hợp này, ngoài tiền lương của những ngày làm việc do người sử dụng lao động trả, lao động nữ vẫn tiếp tục được hưởng trợ cấp thai sản theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội.
Được đảm bảo việc làm sau chế độ thai sản
Điều 140 Bộ luật Lao động 2019 yêu cầu NLĐ phải được bảo đảm việc làm cũ khi trở lại làm việc sau khi nghỉ hết thời gian theo quy định tại Điều 139 Bộ luật Lao động 2019 mà không bị cắt giảm tiền lương và quyền, lợi ích so với trước khi nghỉ thai sản; trường hợp việc làm cũ không còn thì người sử dụng lao động phải bố trí việc làm khác cho họ với mức lương không thấp hơn mức lương trước khi nghỉ thai sản.
Không bị sa thải hoặc đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động khi mang thai, nghỉ thai sản, nuôi con dưới 12 tháng tuổi
Điều 137 Bộ luật Lao động 2019 nghiêm cấm người sử dụng lao động không được sa thải hoặc đơn phương chấm dứt hợp đồng với NLĐ vì lý do kết hôn, mang thai, nghỉ thai sản, nuôi con dưới 12 tháng tuổi.
Được lắp đặt phòng vắt, trữ sữa mẹ nếu doanh nghiệp sử dụng hơn 1000 lao động nữ
Khoản 5 Điều 80 Nghị định 145/2020/NĐ-CP quy định trường hợp người sử dụng lao động sử dụng từ 1000 NLĐ nữ trở lên thì phải lắp đặt phòng vắt, trữ sữa mẹ tại nơi làm việc.
Đồng thời, khuyến khích người sử dụng lao động lắp đặt phòng vắt, trữ sữa mẹ phù hợp với điều kiện thực tế tại nơi làm việc, nhu cầu của lao động nữ và khả năng của người sử dụng lao động.
Tạm hoãn thực hiện HĐLĐ khi công việc ảnh hưởng xấu đến thai nhi
Căn cứ vào Điều 138 Bộ luật Lao động năm 2019, lao động nữ mang thai nếu có xác nhận của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh có thẩm quyền về việc tiếp tục làm việc sẽ ảnh hưởng xấu tới thai nhi thì có quyền đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động hoặc tạm hoãn thực hiện hợp đồng lao động.
Không bị sa thải hoặc đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động vì lí do mang thai, nghỉ thai sản, nuôi con dưới 12 tháng tuổi
Căn cứ khoản 1 Điều 36 Bộ luật Lao động 2019 Và theo khoản 3 Điều 137 Bộ luật Lao động 2019, người sử dụng lao động không được sa thải hoặc đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động đối với người lao động vì lý do mang thai hoặc nghỉ thai sản.
Bình đẳng với lao động nam về lương, thưởng, thăng tiến
Theo khoản 1 Điều 78 Nghị định 145/2020/NĐ-CP, người sử dụng lao động có trách nhiệm thực hiện quyền bình đẳng của lao động nữ và lao động nam trong nhiều khía cạnh, bao gồm lương, thưởng, thăng tiến và các quyền khác.
Được hưởng BHXH chế độ thai sản
Theo quy định tại Điều 32 Luật Bảo hiểm xã hội 2014, trong thời gian mang thai, lao động nữ được hưởng chế độ thai sản từ Bảo hiểm xã hội. Trong quá trình mang thai, lao động nữ được nghỉ việc để đi khám thai và nhận chăm sóc y tế. Theo quy định, lao động nữ được nghỉ việc đi khám thai 05 lần, mỗi lần được nghỉ 01 ngày. Đây là những lần khám thai thông thường để kiểm tra sức khỏe của mẹ và thai nhi. Trường hợp lao động nữ sống ở xa cơ sở khám chữa bệnh hoặc có bệnh lý hoặc thai không bình thường, lao động nữ được nghỉ 02 ngày cho mỗi lần khám thai để có đủ thời gian đi lại và nhận điều trị.
Ngoài ra, theo quy định tại Điều 33 Luật Bảo hiểm xã hội 2014, trong trường hợp sẩy thai, nạo thai, hút thai, thai chết lưu hoặc phá thai bệnh lý, lao động nữ được hưởng chế độ thai sản từ Bảo hiểm xã hội. Thời gian nghỉ việc và hưởng chế độ thai sản phụ thuộc vào tuần tuổi của thai nhi. Cụ thể, lao động nữ được nghỉ việc và hưởng chế độ thai sản tối đa như sau:
– 10 ngày nếu thai dưới 05 tuần tuổi.
– 20 ngày nếu thai từ 05 tuần tuổi đến dưới 13 tuần tuổi.
– 40 ngày nếu thai từ 13 tuần tuổi đến dưới 25 tuần tuổi.
– 50 ngày nếu thai từ 25 tuần tuổi trở lên.
Trong thời gian nghỉ việc và hưởng chế độ thai sản, lao động nữ sẽ được trả mức lương bình quân hàng tháng của 06 tháng gần nhất trước khi nghỉ việc. Quyền lợi này nhằm đảm bảo sự an tâm và đủ điều kiện cho lao động nữ trong quá trình mang thai và chăm sóc sức khỏe của mình.
Hy vọng rằng, trong những năm về sau, chúng ta sẽ thấy sự tiến bộ rõ rệt trong việc thực hiện những quyền lợi đáng giá dành riêng cho lao động nữ. Theo dõi trang tin tức của NewCA để cập nhật thêm nhiều bài viết hay nhé!